ای کولای از انواع بیماری های طیور محسوب می شود. ای کولای (E.coli) یک باسیل گرم منفی از خانواده انتروباکتریاسه (Enterobacteriaceae) و یک ارگانیسم فرصت طلب است که تنها چند سروتیپ آن در انسان ها، پرندگان و حیوانات اهلی بیماری زا است. ای کولای جزء فلور طبیعی دستگاه گوارش پرندگان محسوب می شود و در قسمت های انتهایی روده باریک و روده بزرگ انسان و دام و طیور وجود دارد.
اشریشیا کولی یکی از شایع ترین عوامل بیماری زا در طیور به شمار می رود. میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری 5% تا 50% است. علائم بیماری بسته به حاد بودن و یا تحت حاد بودن بیماری متفاوت است. در صورتی که باکتری وارد خون شود موجب کِز کردن پرنده و مرگ سریع او شده ولی اگر باکتری در اندام های مختلف جایگزین شود موجب عوارض متفاوتی می شود. گاهی اوقات وارد دستگاه تنفس شده و عوارض تنفسی ایجاد می کند که معمولا ناشی از تهویه بد محل نگهداری پرنده و گرد و خاک زیاد می باشد. اگر در مفاصل موضعی شود، تورم مفصل و پا درد ایجاد می کند. در صورتی که وارد مجرای تخم شود موجب چسبندگی تخم و عفونت مجرا و نهایتا مرگ می شود. در جوجه ها یا موجب تلفات قبل از خروج تخم می شود و یا جوجه به دنیا آمده ضعیف و کوچک بوده، دچار اسهال شده و به زودی تلف خواهد شد.
راه های انتقال
- ای کولای می تواند توسط غذای آلوده به ستگاه گوارش و از طریق دیواره روده وارد خون شود.
- ای کولای از مسیر دستگاه تنفس با ورود گرد و غبار آلوده به ذرات مدفوع در بستر وارد شش ها و سپس وارد خون طیور می شود و پرنده را مستعد ابتلا به کولی باسیلوس (Colibacillosis) می نماید.
- آلودگی آب آشامیدنی به ای کولای در مواقعی که آب آشامیدنی گله از چاه های کم عمق و یا فاقد جداره مناسب تهیه می گردد به کرات دیده شده است.
- انتقال مکانیکی ای کولای از طریق آلودگی تخم مرغ ها به مدفوع و یا نقص در پوسته تخم مرغ و عدم رعایت بهداشت انکوباتور می تواند موجب بروز تورم مادرزادی بند ناف شود.
علائم بیماری ای کولای در طیور:
- جوجه های مبتلا به ای کولای بی حال بوده و دور یکدیگر جمع می شوند و تمایلی به خوردن غذا و آب ندارند.
- در تورم کیسه های هوایی، با علائم سرفه و تنفس صدادار، ضخیم شدن کیسه های هوایی و در موارد شدید وجود اگزودای پنیری (منظور از اگزودا مایع خارج سلولی است که در نتیجه تغییر وریدها هنگام التهاب به‌وجود می‌آید که باعث ایجاد یک مایع خارج سلولی با غلظت بالای پروتئین و چسبندگی بالا می‌شود که شکل آن در تصویر زیر قابل مشاهده است) در کیسه های هوایی همرا است.
این سندروم در جوجه های گوشتی عمدتا در سنین 3 تا 7 هفتگی رخ می دهد، اما احتمال وقوع آن در 5 تا 6 هفتگی به اوج خود می رسد.
- در عفونت های روده ای اسهال وجود دارد و در کالبد گشایی، تورم روده اغلب با افزایش ترشحات مخاطی همراه است. زمانی که کیسه هوایی بزرگ تر در ناحیه چپ شکم به ای کولای آلوده شود، احتمال بروز عفونت های مزمن مجرای تخم بیشتر می شود.
پرندگان مبتلا معمولا ظرف 6 ماه پس از عفونت از بین می روند و هیچگاه تخم نمیگذارند. مجرای تخم توسط اگزودایی که ممکن است پنیری و متعفن باشد، متسع می شود در این حالت هیچگونه علائم اختصاصی به چشم نمیخورد و پرنده مبتلا مانند پنگوئن می ایستد.
پروبیوتیک ها
پروبیوتیک‌ها به‌عنوان میکروارگانیسم‌های زنده‌ای تعریف می‌شوند که باعث ایجاد بیماری نمی‌شوند و تعادل میکروارگانیسم‌های روده را ارتقا می‌دهند. این ماده همچنین به عنوان باکتری‌های فعالی در نظر گرفته می‌شوند که باعث ارتقای تعادل میکروبی سیستم گوارشی پرندگان پرورشی می‌شوند.
پروبیوتیک‌ها یا باکتری‌های مفید برای مرغ و سایر گونه‌های پرندگان معمولاً به غذای طیور یا آب آشامیدنی اضافه می‌شوند تا به سلامت، عملکرد بهتر بدن و رشد پرندگان کمک کنند. این امر به ویژه در جوجه‌ها که باکتری‌های روده‌ای پایدار در آن‌ها هنوز ایجاد نشده‌اند بسیار مهم است. با افزودن پروبیوتیک‌ها به غذا یا آب، روده با باکتری‌های مفید پر می‌شود و از میزان عوامل بیماری‌زا در پرندگان می‌کاهد.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که پروبیوتیک ها به عنوان دارو و به صورت مستقیم بیماری‌های پرندگان را درمان نمی‌کنند اما می‌تواند روند بهبودی را تسریع کرده و یا مقاومت بدن این پرندگان را در برابر بیماری‌ها بهبود دهند.
پروبیوتیک ها و ای کولای
در ادامه به روند و نتایج تحقیق انجام شده در خصوص بررسی تاثیر پروبیوتیک ها بر بیماری ایکولای با عنوان ” مقایسه کارایی پروبیوتیک های گرم مثبت و گرم منفی با آنتی بیوتیک بر عملکرد و سیستم ایمنی جوجه های گوشتی” منتشر شده توسط دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس می پردازیم:
به منظور ردیابی باکتری های پروبیوتیکی در دستگاه گوارش جوجه های گوشتی و مقایسه سویه های گرم مثبت و گرم منفی پروبیوتیک ها با آنتی بیوتیک بر عملکرد و سیستم ایمنی در جوجه های گوشتی دو آزمایش انجام شد.
آزمایش اول: در یک گروه شاهد و چهار گروه تیمار، برای ردیابی مسیر عبور باکتری لاکتوباسیلوس ها در دستگاه گوارش توسط واکنش های زنجیره ای پلیمراز، پس از تجویز در هچری، لاکتوباسیلوس پلانتاروم توسط پلاسمید حاوی پروتئین سبز فلوئورسانت، ترانسفورم ( تبدیل کردن، تغییر شکل دادن) شد. بر اساس نتایج به دست آمده مشاهده شد که باکتری ترانسفورم شده:
- در هیچ کدام از نمونه گیری ها در گروه شاهد ردیابی نشد.
- تلقیح به کلوآک (تلقیح به کلوآک عبارت است از انتقال هر نوع مواد به درون انتهای دستگاه گوارش) ردیابی نشد.
- در گروه تزریق به تخم مرغ تنها جایگزینی ابتدایی صورت گرفت
- در گروه افشانه جایگزینی باکتری های پروبیوتیکی از 12 ساعت پس از تجویز تا انتهای دوره مشاهده شد.
- در گروه گاواژ دهانی جایگزینی در تمام طول آزمایش در قسمت های مختلف دستگاه گوارش مشاهده شد.
نتایج این آزمایش نشان می دهد که در روش گاواژ دهانی که پرنده دوز کامل پروبیوتیک را در آغاز هچ از قسمت ابتدایی دستگاه گوارش دریافت کرد بهترین جایگزینی باکتری ها را در طول دستگاه گوارش داشته است.
آزمایش دوم: در این آزمایش پرندگان در سه تیمار پروبیوتیک های گرم مثبت برویباسیلوس لاتروس پیروس و لاکتوباسیلوس رامنوسوس و پروبیوتیک گرم منفی ای کولای نیسل 1917 را به صورت روزانه در آب آشامیدنی و آنتی بیوتیک ویرجینامایسین را در خوراک دریافت کردند. بر اساس نتایج به دست آمده مشاهده شد که:
- تفاوت معنی دار در میانگین وزن بدن بین گروه های مختلف مشاهده شد.(P<0.05)
- در دوره پایانی بالاترین میانگین وزن در گروه مصرف کننده ای کولای مشاهده شد.
- استفاده از تیمارها اثر مثبت بر ایمنی نشان دادند.
- بالاترین تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفند در گروه های مصرف کننده ای کولای و آنتی بیوتیک مشاهده شد.
- استفاده از پروبیوتیک ها باعث بهبود مرفولوژی دستگاه گوارش شد.
- بلندترین و کوتاه ترین طول پرز در دوازدهه به ترتیب در گروه های مصرف کننده ای کولای نیسل و شاهد مشاهده شد.
- استفاده از تیمارهای پروبیوتیکی سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا را افزایش و کلسترول را کاهش داد (P<0.01).
به نظر می رسد که پروبیوتیک ها پتانسیل بالایی برای جایگزینی با آنتی بیوتیک در صنعت طیور دارند و پروبیوتیک گرم منفی ای کولای نیسل به نظر کارایی بالاتری در مقایسه با سویه های مثبت پروبیوتیکی لاکتوباسیلوس و بروی باسیلوس دارد.
